Η απώλεια του Α. Μπαλωμενάκη απώλεια για την αριστερά
Μόλις εξελέγη βουλευτής, γνωρίζοντας την έντονα κριτική
στάση μου απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, μου είπε: «Θέλω να τα λέμε ταχτικά, έχω ανάγκη
τη θεώρηση ενός ανθρώπου της αριστεράς που δεν είναι οπαδός και δεδομένος». Το
είπε και το έκανε. Όποτε κατέβαινε στα Χανιά με έψαχνε και τα λέγαμε –ο ίδιος
κυρίως άκουγε…
Δεν έχω γνωρίσει άνθρωπο πιο άτρωτο από τις παρενέργειες της εξουσίας και των αξιωμάτων από τον φίλο μου τον Αντώνη. Κατείχε πολύ συχνά κομματικά, κοινωνικά ή πολιτικά αξιώματα. Κομματικό στέλεχος, δημοτικός σύμβουλος, υποψήφιος, βουλευτής.
Δεν νομίζω ότι θα βρεθεί οποιοσδήποτε να πει ότι ο Αντώνης κινήθηκε προς αυτά ή κινήθηκε μέσα σ’ αυτά με πρακτικές τυπικού πολιτευτή. Δεν έστησε ποτέ προσωπικούς μηχανισμούς, δεν είχε κύκλο υποστηρικτών, δεν έκανε ποτέ προσωπικές εκστρατείες, δεν αναμίχθηκε σε οποιαδήποτε διαδικασία μοιρασιάς θέσεων σε «δικούς» του, δεν χρησιμοποίησε ούτε καν τα ηθικά και νόμιμα προνόμια των θέσεών του.
Ακόμα και όταν με την προεδρία των επιτροπών της Βουλής έγινε ευρέως γνωστός, κυκλοφορούσε έτσι ακριβώς όπως ανέκαθεν τον ξέραμε. Δεν ενδύθηκε ούτε φανελάκι από τη στολή του βαριού πεπονιού της εξουσίας και της διασημότητας. Ούτε φρουρές , ούτε προσωπικές γραμματείες, ούτε κουστωδίες ημετέρων, ούτε μαύρα τζιπ, ούτε κορδέλες και μνημόσυνα στην αράδα, ούτε «κατόπιν ενεργειών μου», ούτε –κυρίως αυτό– πόζα και συμπεριφορά «ξέρεις ποιος είμαι εγώ». Δεν έδιωξε ποτέ κανέναν πολίτη που του ζητούσε κάποια διαμεσολάβηση. Ήταν κάθετος όμως σε χάρες και μεσολαβήσεις που φλέρταραν με το αθέμιτο, το παράτυπο, το ημετεριλίκι, το ανήθικο.
Συνέχισε να πηγαίνει, χωρίς καμιά συνοδεία ή εκείνο το μπούγιο που ταΐζει ψευδαισθήσεις σημαντικότητας, το απογευματινό μπάνιο με την Μαρία, να κυκλοφορεί στην πόλη, να βρίσκεται με φίλους (φίλους όχι θαυμαστές…) για δυο τσικουδιές, να συζητάει με εκείνη την ευγένεια που σε σκλάβωνε. Όλο τούτο, όχι γιατί έτσι επέβαλαν κάποιοι κανόνες πολιτικού φαίνεσθε, αλλά γιατί ήταν έτσι λαξεμένος.
Ο Αντώνης ήταν ένας στρατιώτης. Όχι με την έννοια της τυφλής ή εξαναγκασμένης υποταγής. Κάθε άλλο. Αν μπορώ να το περιγράψω έτσι, ήταν στρατιώτης του ονείρου της αριστεράς: Η σκέψη του ήταν σε μόνιμη εγρήγορση και η δράση του συνεχής και συνειδητή όσο λίγων στους κύκλους της αριστεράς.
Ταυτόχρονα, όμως, είχε μια απόλυτα συνειδητή ένταξη στις αφετηριακές αξίες της και στις συλλογικές της διαδικασίες. Ο σχεδόν έμφυτος δημοκρατισμός τού επέτρεπε να ακούει τους πάντες, να δίνει χώρο σε όλες τις απόψεις, να έχει ισχυρή δική του άποψη αλλά να συντάσσεται ολόθερμα και χωρίς περικοκλάδες, τσαλίμια και ηγεμονισμούς με τις επιλογές του συνόλου.
Μπορούσε να συνδιαλέγεται με τους πάντες εντός και εκτός οργανώσεων, να ακούει με απίστευτη υπομονή και προσήλωση, να επιδιώκει με εμμονή σχεδόν συνθέσεις. Μίλαγε με τους πάντες, εντός και εκτός, αλλά είχε καταφέρει να γνωρίζουν όλοι πεντακάθαρα πως το δικό του απαράγραπτο πλαίσιο ήταν αυτό της αριστεράς. Την ποιότητα του ανθρώπου υπογραμμίζει θαρρώ και το γεγονός ότι, απ’ όσο γνωρίζω, δεν πήρε μέρος στην (καταστροφική για μένα) περίοδο κυριαρχίας των τάσεων-διμοιριών που τραυμάτισαν σχέσεις, απαξίωσαν διαδικασίες και στείρωσαν την αναζήτηση.
Έχοντας μια ισχυρή και αδιαμεσολάβητη επαφή με την κοινωνία, μια φυσική απέχθεια σε οτιδήποτε θύμιζε ελίτ και ηγεμονισμό και μια συνεχή σπουδή των πραγμάτων, είχε ισχυρή πολιτική αίσθηση για το «πού πάνε τα πράγματα», για τους κινδύνους, για τα μείζονα επίδικα. Θυμηθείτε πόσο αντίστοιχη με την εξέλιξη των πραγμάτων ήταν η συγκροτημένη στάση, ο λόγος και το ύφος του στην υπόθεση Νovartis.
Θα καταθέσω εδώ ακριβώς μια χαρακτηριστική προσωπική μαρτυρία: Είχε από πολύ παλιά διαγνώσει την κατάσταση στην υπόθεση ενημέρωση και στα ΜΜΕ. Οι πρωτοβουλίες του «να γίνει κάτι στα Χανιά», κάτι φιλόξενο για την κοινωνική δράση και τις εναλλακτικές ιδέες ήταν συνεχείς και έμπρακτες. Προκάλεσε επανειλημμένα συσκέψεις, οργάνωσε σχέδια, δήλωσε οικονομική στήριξη, έψαχνε ανθρώπους. Το γιατί δεν τα κατάφερε είναι ένα εύλογο ερώτημα που αφορά πολλούς άλλους στη μικρή μας πόλη αλλά όχι τον ίδιο…
Γνωρίζω πως πολλοί/πολλές θα σκεφτούν πως όσα παραθέσαμε για τον άνθρωπο είναι σημαντικά αλλά συναντώνται συχνά στον κόσμο της αριστεράς. Ίσως να ’ναι κι έτσι… Προσωπική μου αίσθηση είναι πως ίσως νομίζαμε πως θα ήταν έτσι, μέχρι που η αριστερά ακούμπησε την κυβερνητική εξουσία. Μετά από αυτό πραγματικά νομίζω πως πάστες ανθρώπων όπως ο Αντώνης, που δεν σκέφτηκαν ούτε λεπτό ιδιοτελώς, που δεν υπέκυψαν στις γλύκες της εξουσίας, που δεν χώθηκαν σε ομάδες, που δεν τοποθετήθηκαν στα επίδικα με βάση τη διατήρηση της εξουσίας, που δεν είπαν «μεγαλώσαμε» για να στρίψουν σε άλλες λεωφόρους «ρεαλισμού», δεν είναι τόσοι πολλοί ή τουλάχιστον τόσοι πολλοί που να μας πείθουν πως καλά τραβάμε.
Σε μένα τουλάχιστον και σε πολλούς άλλους φίλους του ο ξαφνικός χαμός του δρομολόγησε –πέραν των προσωπικών αισθημάτων της απώλειας– και τέτοιες σκέψεις. Έφυγε ένας άνθρωπος και ένας κοινωνικός παράγοντας σε μια στιγμή που οι φίλοι, η κοινωνία και η αριστερά έχουμε τεράστια ανάγκη. Η ευθυκρισία του, η απόλυτη ανιδιοτέλεια, η εντιμότητά του η κοινωνική γείωση και ευαισθησία του λείπουν. Στα Χανιά δε, θα λείψουν ακόμα περισσότερο… Μικρή παρηγοριά πως ο Αντώνης θα είναι τουλάχιστον ένα σύμβολο για πολλούς και πολλά στην πόλη μας και κατά τούτο θα είναι μαζί μας.
Αντώνη, είναι τιμή μου που σε είχα φίλο. Γειά χαρά και χαιρετίσματα στην παρέα των καλών ανθρώπων εκεί έξω.
Δεν έχω γνωρίσει άνθρωπο πιο άτρωτο από τις παρενέργειες της εξουσίας και των αξιωμάτων από τον φίλο μου τον Αντώνη. Κατείχε πολύ συχνά κομματικά, κοινωνικά ή πολιτικά αξιώματα. Κομματικό στέλεχος, δημοτικός σύμβουλος, υποψήφιος, βουλευτής.
Δεν νομίζω ότι θα βρεθεί οποιοσδήποτε να πει ότι ο Αντώνης κινήθηκε προς αυτά ή κινήθηκε μέσα σ’ αυτά με πρακτικές τυπικού πολιτευτή. Δεν έστησε ποτέ προσωπικούς μηχανισμούς, δεν είχε κύκλο υποστηρικτών, δεν έκανε ποτέ προσωπικές εκστρατείες, δεν αναμίχθηκε σε οποιαδήποτε διαδικασία μοιρασιάς θέσεων σε «δικούς» του, δεν χρησιμοποίησε ούτε καν τα ηθικά και νόμιμα προνόμια των θέσεών του.
Ακόμα και όταν με την προεδρία των επιτροπών της Βουλής έγινε ευρέως γνωστός, κυκλοφορούσε έτσι ακριβώς όπως ανέκαθεν τον ξέραμε. Δεν ενδύθηκε ούτε φανελάκι από τη στολή του βαριού πεπονιού της εξουσίας και της διασημότητας. Ούτε φρουρές , ούτε προσωπικές γραμματείες, ούτε κουστωδίες ημετέρων, ούτε μαύρα τζιπ, ούτε κορδέλες και μνημόσυνα στην αράδα, ούτε «κατόπιν ενεργειών μου», ούτε –κυρίως αυτό– πόζα και συμπεριφορά «ξέρεις ποιος είμαι εγώ». Δεν έδιωξε ποτέ κανέναν πολίτη που του ζητούσε κάποια διαμεσολάβηση. Ήταν κάθετος όμως σε χάρες και μεσολαβήσεις που φλέρταραν με το αθέμιτο, το παράτυπο, το ημετεριλίκι, το ανήθικο.
Συνέχισε να πηγαίνει, χωρίς καμιά συνοδεία ή εκείνο το μπούγιο που ταΐζει ψευδαισθήσεις σημαντικότητας, το απογευματινό μπάνιο με την Μαρία, να κυκλοφορεί στην πόλη, να βρίσκεται με φίλους (φίλους όχι θαυμαστές…) για δυο τσικουδιές, να συζητάει με εκείνη την ευγένεια που σε σκλάβωνε. Όλο τούτο, όχι γιατί έτσι επέβαλαν κάποιοι κανόνες πολιτικού φαίνεσθε, αλλά γιατί ήταν έτσι λαξεμένος.
Ο Αντώνης ήταν ένας στρατιώτης. Όχι με την έννοια της τυφλής ή εξαναγκασμένης υποταγής. Κάθε άλλο. Αν μπορώ να το περιγράψω έτσι, ήταν στρατιώτης του ονείρου της αριστεράς: Η σκέψη του ήταν σε μόνιμη εγρήγορση και η δράση του συνεχής και συνειδητή όσο λίγων στους κύκλους της αριστεράς.
Ταυτόχρονα, όμως, είχε μια απόλυτα συνειδητή ένταξη στις αφετηριακές αξίες της και στις συλλογικές της διαδικασίες. Ο σχεδόν έμφυτος δημοκρατισμός τού επέτρεπε να ακούει τους πάντες, να δίνει χώρο σε όλες τις απόψεις, να έχει ισχυρή δική του άποψη αλλά να συντάσσεται ολόθερμα και χωρίς περικοκλάδες, τσαλίμια και ηγεμονισμούς με τις επιλογές του συνόλου.
Μπορούσε να συνδιαλέγεται με τους πάντες εντός και εκτός οργανώσεων, να ακούει με απίστευτη υπομονή και προσήλωση, να επιδιώκει με εμμονή σχεδόν συνθέσεις. Μίλαγε με τους πάντες, εντός και εκτός, αλλά είχε καταφέρει να γνωρίζουν όλοι πεντακάθαρα πως το δικό του απαράγραπτο πλαίσιο ήταν αυτό της αριστεράς. Την ποιότητα του ανθρώπου υπογραμμίζει θαρρώ και το γεγονός ότι, απ’ όσο γνωρίζω, δεν πήρε μέρος στην (καταστροφική για μένα) περίοδο κυριαρχίας των τάσεων-διμοιριών που τραυμάτισαν σχέσεις, απαξίωσαν διαδικασίες και στείρωσαν την αναζήτηση.
Έχοντας μια ισχυρή και αδιαμεσολάβητη επαφή με την κοινωνία, μια φυσική απέχθεια σε οτιδήποτε θύμιζε ελίτ και ηγεμονισμό και μια συνεχή σπουδή των πραγμάτων, είχε ισχυρή πολιτική αίσθηση για το «πού πάνε τα πράγματα», για τους κινδύνους, για τα μείζονα επίδικα. Θυμηθείτε πόσο αντίστοιχη με την εξέλιξη των πραγμάτων ήταν η συγκροτημένη στάση, ο λόγος και το ύφος του στην υπόθεση Νovartis.
Θα καταθέσω εδώ ακριβώς μια χαρακτηριστική προσωπική μαρτυρία: Είχε από πολύ παλιά διαγνώσει την κατάσταση στην υπόθεση ενημέρωση και στα ΜΜΕ. Οι πρωτοβουλίες του «να γίνει κάτι στα Χανιά», κάτι φιλόξενο για την κοινωνική δράση και τις εναλλακτικές ιδέες ήταν συνεχείς και έμπρακτες. Προκάλεσε επανειλημμένα συσκέψεις, οργάνωσε σχέδια, δήλωσε οικονομική στήριξη, έψαχνε ανθρώπους. Το γιατί δεν τα κατάφερε είναι ένα εύλογο ερώτημα που αφορά πολλούς άλλους στη μικρή μας πόλη αλλά όχι τον ίδιο…
Γνωρίζω πως πολλοί/πολλές θα σκεφτούν πως όσα παραθέσαμε για τον άνθρωπο είναι σημαντικά αλλά συναντώνται συχνά στον κόσμο της αριστεράς. Ίσως να ’ναι κι έτσι… Προσωπική μου αίσθηση είναι πως ίσως νομίζαμε πως θα ήταν έτσι, μέχρι που η αριστερά ακούμπησε την κυβερνητική εξουσία. Μετά από αυτό πραγματικά νομίζω πως πάστες ανθρώπων όπως ο Αντώνης, που δεν σκέφτηκαν ούτε λεπτό ιδιοτελώς, που δεν υπέκυψαν στις γλύκες της εξουσίας, που δεν χώθηκαν σε ομάδες, που δεν τοποθετήθηκαν στα επίδικα με βάση τη διατήρηση της εξουσίας, που δεν είπαν «μεγαλώσαμε» για να στρίψουν σε άλλες λεωφόρους «ρεαλισμού», δεν είναι τόσοι πολλοί ή τουλάχιστον τόσοι πολλοί που να μας πείθουν πως καλά τραβάμε.
Σε μένα τουλάχιστον και σε πολλούς άλλους φίλους του ο ξαφνικός χαμός του δρομολόγησε –πέραν των προσωπικών αισθημάτων της απώλειας– και τέτοιες σκέψεις. Έφυγε ένας άνθρωπος και ένας κοινωνικός παράγοντας σε μια στιγμή που οι φίλοι, η κοινωνία και η αριστερά έχουμε τεράστια ανάγκη. Η ευθυκρισία του, η απόλυτη ανιδιοτέλεια, η εντιμότητά του η κοινωνική γείωση και ευαισθησία του λείπουν. Στα Χανιά δε, θα λείψουν ακόμα περισσότερο… Μικρή παρηγοριά πως ο Αντώνης θα είναι τουλάχιστον ένα σύμβολο για πολλούς και πολλά στην πόλη μας και κατά τούτο θα είναι μαζί μας.
Αντώνη, είναι τιμή μου που σε είχα φίλο. Γειά χαρά και χαιρετίσματα στην παρέα των καλών ανθρώπων εκεί έξω.
_________
(*) Το σημείωμα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα " (Εποχή" ) υπό τον τίτλο που φαίνεται παρακάτω. Ο τίτλος αυτός είναι δικός μου
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
ΑπάντησηΔιαγραφή